Η εποικοδομητική ανατροφοδότηση (constructive feedback) συζητιέται πολύ, εδώ και πολλά χρόνια. Αμέτρητα βιβλία, άρθρα και σεμινάρια ασχολούνται με το θέμα. Είναι πλέον κοινός τόπος ότι η ικανότητα να λαμβάνουμε και να αξιοποιούμε την κριτική επηρεάζει θετικά την προσωπική και επαγγελματική μας ανάπτυξη.
Εποικοδομητική ανατροφοδότηση και ανάπτυξη
Η Dr. Dweck θεωρεί την αντίδρασή μας στην κριτική έναν από τους παράγοντες που διακρίνουν τον «κλειστό» από τον «αναπτυξιακό» τρόπο σκέψης (fixed vs. growth mindset). Στην περιοχή του fixed mindset εστιάζουμε στο να δείχνουμε ικανοί και απορρίπτουμε την κριτική. Αντίθετα, στην περιοχή του growth mindset, αντιμετωπίζουμε την κριτική σαν ευκαιρία βελτίωσης, την επιζητούμε και την αξιοποιούμε αναλόγως. Το Johari Window (Joseph Luft και Harry Ingham) διακρίνει τέσσερις περιοχές ανάλογα με τι γνωρίζουμε εμείς και τι γνωρίζουν οι άλλοι για εμάς. Αυτές που είναι γνωστές σε εμάς και στους άλλους, αυτές που είναι άγνωστες και σε εμάς και στους άλλους, αυτές που είναι γνωστές μόνο σε εμάς και αυτές που είναι γνωστές μόνο στους άλλους. Αναπτύσσοντας λοιπόν growth mindset και επιζητώντας εποικοδομητική ανατροφοδότηση, μπορούμε να μάθουμε όσα οι άλλοι ξέρουν για εμάς και μέχρι τώρα δεν ξέρουμε εμείς. Συνεπώς, μπορούμε να υλοποιήσουμε ενέργειες για την περαιτέρω βελτίωση και ανάπτυξή μας.
Κίνδυνοι από έλλειψη ανατροφοδότησης
Το πρόβλημα είναι ότι παρά τα γνωστά οφέλη της ανατροφοδότησης, πολλοί άνθρωποι δεν είναι αρκετά εξοικειωμένοι ούτε με το να τη λαμβάνουν, ούτε με το να την παρέχουν. Πιστεύω ότι κάποιες φορές είναι θέμα στάσης (fixed mindset), αλλά αρκετές φορές είναι θέμα γνώσης. Απλά, δεν μάθαμε πως ακριβώς να ζητάμε χρήσιμες πληροφορίες για τον εαυτό μας. Και έτσι, περιοχές που θα μπορούσαμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο, παραμένουν προβληματικές και μας εμποδίζουν να προχωρήσουμε, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τον καθένα: καθυστερήσεις στην εξέλιξη της καριέρας, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, στρες, αίσθημα ότι δεν παίρνουμε το καλύτερο που μπορούμε, κ.α.
Όταν ανέλαβα την πρώτη managerial θέση μου, είχα την τύχη να δεχτώ μια παρατήρηση από μία συνάδελφο και να την αξιοποιήσω όσο μπορούσα. Αναφέρομαι σε μια εποχή που δεν είχαμε πρόσβαση σε υπηρεσίες professional coaching και προσπαθούσαμε μόνοι μας. Η παρατήρηση ήταν να υιοθετήσω ένα λιγότερο «επαγγελματικό» και περισσότερο «φιλικό» προφίλ. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ πριν. Πίστευα πως ήμουν αρκετά ευγενική, φιλική και ταυτόχρονα διακριτική. Οι άλλοι, όμως, έβλεπαν κάτι διαφορετικό. Και, με κάποια απογοήτευση, διαπίστωσα πως αυτό θα το γνώριζα και θα μπορούσα να το αλλάξω πολύ νωρίτερα, αν απλά είχα ζητήσει ανατροφοδότηση!
Πώς θα εξασφαλίσετε εποικοδομητική ανατροφοδότηση
Αν, λοιπόν, θέλετε να μάθετε περισσότερα για εσάς, σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο, δεν χρειάζεται να περιμένετε μέχρι κάποιος να έρθει να σας τα πει. Μπορείτε απλά να ρωτήσετε! Στη συνέχεια θα βρείτε 5 βήματα που θα σας βοηθήσουν να οργανώσετε τις ενέργειές σας:
1. Επιλέξτε άτομα που μπορούν να σας παρατηρήσουν στο πλαίσιο που θέλετε, εξηγήστε τους τι ζητάτε και ρωτήστε τους αν είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν.
2. Διαμορφώστε μερικές ερωτήσεις για να τους διευκολύνετε. Μπορεί να είναι τόσο γενικές όσο το τι θέλουν να συνεχίσετε να κάνετε και τι να σταματήσετε να κάνετε.
3. Δώστε τους χρόνο να σκεφτούν, ακόμη κι αν είναι πρόθυμοι να απαντήσουν εκείνη τη στιγμή.
4. Μελετήστε προσεκτικά τις πληροφορίες που σας δίνουν, με διάθεση να καταλάβετε - όχι να αμυνθείτε! Αν έχετε απορίες, ζητήστε διευκρινήσεις με γνήσια περιέργεια.
5. Ευχαριστήστε τους για τη βοήθεια και ενημερώστε τους για τυχόν αλλαγές θα κάνετε. Μπορείτε, ακόμη, να τους ζητήσετε να παρακολουθούν την πρόοδό σας.
Αν διστάζετε να δοκιμάσετε, ίσως σας είναι πιο εύκολο να ξεκινήσετε με άτομα του οικείου περιβάλλοντός σας, όπως οι στενοί φίλοι και η οικογένειά σας. Με λίγη εξάσκηση θα νιώσετε πολύ πιο άνετα και θα έχετε απρόσμενα καλά αποτελέσματα! Αρκεί, φυσικά, να αξιοποιήσετε την ανατροφοδότηση, θέτοντας στόχους και διαμορφώνοντας ένα πλάνο ενεργειών για να πετύχετε τις αλλαγές που επιθυμείτε.
Αν θέλετε να συζητήσουμε περισσότερα για το θέμα, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου εδώ